„ამერიკამ გააკეთა ის, რაც აქამდე არ გაუკეთებია“ – სოსო ცინცაძე

ლევან ჯავახიშვილი

„ალიას“ ესაუბრება საერთაშორისო ურთიერთობების ექსპერტი, სოსო ცინცაძე.

– ხერსონი სადაც არის „დაეცემა“ და ეს ყველაზე უკეთ, რუსეთის ხელისუფლებამ იცის. რუსეთი იმუქრება, რომ ხერსონის კაშხალს ააფეთქებს, რაც ათეულობით დასახლებულ პუნქტს დატბორავს და მშვიდობიანი მოსახლეობის მსხვერპლიც დიდი იქნება. წავა ამაზე რუსეთი?

– რუსეთი ბევრ სიბინძურეზე წავიდა ამ ომში, მაგრამ ხერსონის კაშხლის აფეთქებას ვერ გაბედავს. ევროპამ და ამერიკამ, კაშხლის შესაძლო აფეთქება, მასობრივი იარაღის გამოყენების საფრთხედ შეაფასა და რუსეთის მიერ, ბირთვულ შანტაჟს გაუთანაბრა. ცხადია, ამას შესაბამისი მოქმედება მოჰყვა.ამერიკამ გააკეთა ის, რაც აქამდე არ გაუკეთებია. გაასაჯაროვა მსოფლიოს ერთერთი ყველაზე მძლავრი და უჩინარი წყალქვეშა ნავის, ,,ვესტ ვირჯინიის” ფოტო და ადგილმდებარეობა. ეს ამერიკული სუბმარინი არაბეთის ზღვაში იმყოფება და მის შეიარაღებაში არსებული ბირთვული არსენალით, 288 ბირთვული გასროლისთვის მზად არის ჩრდილოეთ პოლუსიდან – სამხრეთ პოლუსამდე. მოკლედ, ამით ამერიკამ უთხრა რუსეთს, თუ ხერსონის კაშხალს ააფეთქებ, შესაფერის პასუხს მიიღებო. რუსეთმა დაინახა, რომ ბირთვული იარაღის პირველად გამოყენების ექსკლუზიური უფლება არ გააჩნია და თუ ყველა წითელი ხაზები გადაკვეთა, ღირსეულ პასუხს მიიღებს ამერიკისგან.

-„ლენს ლიზის“ ამერიკული პროგრამა 1-ლი ოქტომბრიდან უნდა ამოქმედებულიყო, მაგრამ ჯერ არანირი სამხედრო აღჭურვილობა არ მიუღია უკრაინას ამ პროგრამით. რატომ, ბატონო სოსო?

– დროში გაიწელა „ლენდ ლიზი“. თუმცა, მალე მიიღებს ამ პროგრამით გათვალისწინებულ იარაღს, სხვა სამხედრო საშუალებებს უკრაინა, სულ 40 მილიარდი დოლარის ღირებულებისას. ეტყობა, ამერიკაშია რაღაც პრობლემები და ამას ჯერ არ აცხადებენ. ფაქტია, „ლენდ ლიზის“ პროგრამით, უკრაინისთვის განკუთვნილი იარაღისა და ამუნიციის დამზადების შეკვეთა უკვე მიიღეს ამერიკულმა კომპანიებმა და მუშაობაც დაიწყეს. ადრეც გითხარი, „ლენდ ლიზი“ ამერიკის კონგრესის ორივე პალატამ დაამტკიცა, „რესპუბლიკელებმაც“  მხარი დაუჭირეს  და „დემოკრატებმაც“ და ის აუცილებლად ამუშავდება, ამერიკის პრეზიდენტსაც არ შეუძლია მისი შეჩერება. „ლენს ლიზის“ შეფერხების საფასურად, ამერიკამ 17 მილიარდი დოლარი გამოუყო უკრაინას იარაღის შესაძენად. ეს ფული აჩუქეს უკრაინას, რამდენიმე გრანტად მისცეს.  ამერიკის ხელისუფლება არ ამბობს, რომ ფული „ლენდ ლიზის“ დაგვიანების კომპენსაცია იყო, მაგრამ რეალურად ასეა. 8 ნოემბერს ამერიკის კონგრესის არჩევნებია და ზოგიერთები უკვე ზეიმობენ, რომ „დემოკრატები“ წარმომადგენლობით პალატაში დაკარგავენ უმრავლესობას და ეს შესცვლის რუსეთ-უკრაინის ომის მიმართ ამერიკის პოლიტიკასო. წარმომადგენელთა პალატაში დაკარგონ უმრავლესობა „დემოკრატებმა“, რა პრობლემაა? სენატშიც დაკარგონ და კონგრესი მთლიანად იყოს „რესპუბლიკელებისა“, ამით ბევრი არაფერი შეიცვლება. ამერიკის მოსახლეობა მხარს უჭერს უკრაინისთვის ამერიკის დახმარებას და ეს არის მთავარი. ხალხის წინააღმდეგ კი, ვერც ერთი კონგრესმენი და სენატორი ვერ წავა „რესპუბლიკური“ პარტიიდან და პოლიტიკურ გვამად არ გადაიქცევს თავს საკუთარი ნებით. „რესპუბლიკელები“, „დემოკრატებისა“ და პრეზიდენტ ჯო ბაიდენის პოლიტიკას მხარს რომ არ უჭერდნენ უკრაინასთან დაკავშირებით, მაშინ არც „ლენდ ლიზის“ პროგრამის ამოქმედებას დაუჭერდნენ მხარს. დამატებით შეგახსენებ, რომ კონგრესში ორპარტიული მხარდაჭერით, უკვე შესულია კანონპროექტი, რომლის მიღების შემდეგ, რუსეთს ტერორისტულ სახელმწიფოდ გამოაცხადებს ამერიკა. გარდა მაგისა, კონგრესში რაღაც დაპირისპირებაც რომ იყოს ამ საკითხზე არჩევნების მერე, „ლენდ ლიზი“ მაინც ამოქმედდება და ჯო ბაიდენი კიდევ 2 წელი უნდა იყოს ამერიკის პრეზიდენტი. ამერიკაში კი რამხელა უფლებამოსილება გააჩნია პრეზიდენტს, კარგად მოგეხსენება. ეს 17 მილიარდი და მანამდე კიდევ ბევრი ათეული მილიარდი, პრეზიდენტმა გამოუყო უკრაინას კონგრესთან შეთანხმების გარეშე. აქვს ამის უფლება, აკეთებს და კიდევ ბევრს გააკეთებს უკრაინის მხარდასაჭერად ბაიდენი. მთავარი ის არის, რომ ამერიკის ისტებლიშმენტი შეთანხმდა, რომ უკრაინის მხარდაჭერა, დახმარება, ეს არ არის ქველმოქმედება, ეს არის ამერიკის ეროვნული ინტერესების, ამერიკის უსაფრთხოების საკითხი. ამით მორჩა ყველანაირი სპეკულაციები, რა მოხდება 8 ნოემბრის კონგრესის არჩევნების მერე. არაფერიც არ მოხდება, ამერიკა დარჩება მთავარ გამწევ ძალად უკრაინის სამხედრო, ფინანსური და ჰუმანიტარული დახმარების საკითხში.

– ისრაელი უკრაინას  სერიოზულ სამხედრო დახმარებას დაპირდა. მათ შორის, შესაძლოა, საჰაერო-თავდაცვითი კომპლექსი, ლეგენდად ქცეული „რკინის გუმბათი“ გადასცეს. ახლა რატომ გააქტიურდა უკრაინის სასარგებლოდ ისრაელი?

– ისრაელი ეხმარებოდა უკრაინას, მაგრამ მას შემდეგ უფრო გააქტიურდა, როდესაც ირანმა „დრონები“ გადასცა რუსეთს და ამ „დრონებით“ რუსებმა მშვიდობიანი მოსახლეობა დაბომბეს. „რკინის გუმბათს“ რაც შეეხება, ეს სისტემა მცირე ტერიტორიისთვის არის გათვალისწინებული. ახლა სად უკრაინის ტერიტორია და სად პატარა ისრაელისა. უკრაინის თავდაცვის მინისტრმა, რეზნიკოვმა განაცხადა, „რკინის გუმბათი“ არ გვჭირდება, ის სუმი-ს ოლქის ზომის ტერიტორიას დაიცავს და მეტს ვერაო. უკრაინა და ისრაელი მოლაპარაკებებს აწარმოებენ, რომ ისრაელმა შეტევითი იარაღი მისცეს. უკრაინას ისრაელის რაკეტები უნდა და ვნახოთ, რა იქნება. ფაქტია, რაც დრო გადის, მატულობს უკრაინის მხარდამჭერი ქვეყნების რაოდენობა და მათი აქტიურობაც.