მსოფლიო ჯანდაცვის ორგანიზაციის ციფრული ჯანმრთელობისა და ინოვაციების დეპარტამენტის ექსპერტი, ნორვეგიის სამეფოს ჯანდაცვის სამინისტროს უფროსი მრჩეველი ზაზა წერეთელი:
თანამედროვე არასტაბილურ სამყაროში, სტრესი იმდენად გავრცელებულია, რომ თითქმის ნორმად იქცა. მაგრამ მუდმივი გადატვირთულობა სულაც არ არის უწყინარი. ჟურნალ Nature-ის უახლეს სტატიაში წამყვანი მეცნიერები გვაფრთხილებენ: სტრესი უბრალოდ ემოციური მდგომარეობა არ არის — ის არის ფიზიოლოგიური პროცესი, რომელსაც შეუძლია სერიოზულად ავნოს ჩვენს ჯანმრთელობას, კეთილდღეობასა და სიცოცხლის ხანგრძლივობას.
კვლევითები, როგორიცაა ჯორჯ სლავიჩი (UCLA) და დევიდ ალმეიდა (პენსილვანიის სახელმწიფო უნივერსიტეტი), ხაზს უსვამენ, რომ მეცნიერება ახლა მნიშვნელოვან გარდამავალ ეტაპზეა. წლების განმავლობაში სტრესი იზომებოდა თვითშეფასების კითხვარებით, რაც დამოკიდებული იყო ადამიანის სუბიექტურ გამოცდილებაზე. დღეს კი მეცნიერები იყენებენ რეალურ დროში ფიზიოლოგიური მაჩვენებლების ანალიზს, როგორიცაა:კორტიზოლის დონე და ცირკადული რიტმების ცვლილებებიგულისცემის ცვალებადობა (HRV)ძილის დარღვევებიიმუნური სისტემის რეაქცია და ანთებითი პროცესებიმიკრობიომის დისბალანსი ნაწლავებშისტრესის შედეგები გლობალურია. ქრონიკული სტრესი დაკავშირებულია გულის დაავადებებთან, ალცჰაიმერთან, დეპრესიასთან და იმუნური სისტემის დაქვეითებასთან. სტრესი პირდაპირ „აღწევს უჯრედებამდე“, აჩქარებს დაბერებას და აფერხებს ორგანიზმის აღდგენით ფუნქციებს.სტატია განიხილავს არაერთ პერსპექტიულ მეთოდს სტრესის მართვისთვის. ტრადიციული მიდგომების გარდა, როგორიცაა კოგნიტურ-ქცევითი თერაპია, ფიზიკური ვარჯიში და მედიტაცია, ტესტირება მიმდინარეობს შემდეგზე:ვაგუსის ნერვის სტიმულაცია სტრესზე ფიზიოლოგიური რეაგირების შესამცირებლადსათვალთვალო მოწყობილობები და ბიოფიდბექ აპლიკაციები ყოველდღიური მონიტორინგისთვისმიკრობიომის რეგულაციის თერაპია, რადგან ნაწლავის ჯანმრთელობა შეიძლება გავლენას ახდენდეს ფსიქიკურ მდგომარეობაზეფსიქოდელიური თერაპია მკაცრად კონტროლირებულ პირობებშითუმცა, საერთო გამოსავალი არ არსებობს. სტრესი უკიდურესად ინდივიდუალურია და განპირობებულია ცხოვრებისეული გამოცდილებით, ტრავმით, გენეტიკითა და სოციალური ფაქტორებით. სტატიის ავტორები მიიჩნევენ, რომ მომავალში განვითარდება პერსონალიზებული სტრესის მედიცინა, სადაც მკურნალობა მორგებული იქნება თითოეულის კონკრეტულ რეაქციებზე.სამწუხაროდ, ჯანმრთელობის დაცვის პოლიტიკა და სისტემები მაინც მნიშვნელოვნად ჩამორჩებიან. სტრესი არ განიხილება როგორც კლინიკური მდგომარეობა, ხშირად იგნორირებულია პირველადი ჯანდაცვის დონეზე, ხოლო დაბალშემოსავლიანი და მოწყვლადი ჯგუფები — რომლებიც ყველაზე მეტად განიცდიან სტრესს — მინიმალურ წვდომას ფლობენ დახმარებაზე.
როგორც ალმეიდა ამბობს:“ჩვენ გვაქვს სტრესის ეპიდემია, ხოლო საზოგადოებრივი სისტემები ვერ პასუხობენ ამ გამოწვევას.”
კომენტარები