ლევან ჯავახიშვილი
„ალიას“ ესაუბრება ექსპერტი საერთაშორისო საკითხებში, სოსო ცინცაძე.
– ინდონეზიაში, კუნძულ ბალიზე, „დიდი ოცეულის“ ქვეყნების სამიტზე ვლადიმერ პუტინი არ ჩავიდა, სერგეი ლავროვმა კი ორდღიანი სამიტი, პირველსავე დღესვე დატოვა. რა იყო ეს?
– დიდი ოცეულის“ სამიტმა მიიღო კომუნიკე, სადაც მკაცრად იყო გაკიცხული რუსეთი. ლავროვი მოითხოვდა, ეს კომუნიკე უფრო რბილი ყოფილიყო. კომუნიკეში ნათქვამია, რომ „დიდი ოცეულის“ წევრი ქვეყნები გმობენ რუსეთის აგრესიას უკრაინაში და მოითხოვენ უკრაინიდან რუსეთის ჯარის სრულ და უპირობო გაყვანას. ეს „დაგმობა“ განსაკუთრებით არ მოეწონა ლავროვს. მოითხოვა ამ სიტყვის ამოღება, მაგრამ უარი უთხრეს. ლავროვს სატელეფონო კონსულტაცია ჰქონდა პუტინთან და მერე ნაწყენმა დატოვა სამიტი. იყო დრო, „დიდი ოცეულის“ სამიტის კომუნიკეს დიდი ნაწილი რუსეთის კარნახით იწერებოდა, ახლა კი ერთი სიტყვის ამოღების უფლება არ მისცეს 16-გვერდიან ტექსტში. ფაქტია, რუსეთის საერთაშორისო გავლენა და რეპუტაცია დაეცა. უკვე იმაზე ნაკლები გავლენა აქვს საერთაშორისო პოლიტიკასა და ეკონომიკაზე, ვიდრე ამ ოცეულის ნებისმიერ წევრ ქვეყანას. ამ სამიტზე მთავარი მაინც ის იყო, რომ ამერიკისა და ჩინეთის თანამშრომლობის კონტურები გამოიკვეთა. კავშირი არა, მათი კავშირი გამორიცხულია, ვიდრე ტაივანის პრობლება არ გადაწყდება, მაგრამ თანამშრომლობაც დიდი საქმეა. გადაწყდა, რომ იანვარში ამერიკის სახელწიფო მდივანი ბლინკენი ჩადის პეკინში. გავლენიანი ამერიკელი ექსპერტები, ბლინკენის მომავალ ვიზიტს ადარებენ, 1972 წელს, ჰენრი კისინჯერის საიდუმლო ვიზიტს ჩინეთში, რომელსაც მოჰყვა ცნობილი „შანხაის კომუნიკე“ და საბოლოოდ, ჯიმი კარტერის პრეზიდენტობის დროს, დიპლომატიური ურთიერთობის აღდგენა ჩინეთსა და ამერიკას შორის. ეს მაშინ საბჭოთა კავშირის წინააღმდეგ იყო მიმართული. ბლინკენის მომავალი ვიზიტი იმას ნიშნავს, რომ ჯო ბაიდენმა და სინ ძინ პინმა პრინციპული გადაწყვეტილებები უკვე შეათანხმეს „დიდი ოცეულის“ სამიტზე და პეკინში საგარეო საქმეთა მინისტრები ამ შეთანხმებების დეტალებს განიხილავენ. ძირითადად, ეს ვაჭრობის სფეროს შეეხება, რომ ჩინეთი რაც შეიძლება მეტად ჩამოშორდეს რუსეთს. ამერიკა ყველაფერს აკეთებს, რომ არ შედგეს ჩინეთისა და რუსეთის სტრატეგიული პარტნიორობა, რაც მერე სამხედრო კავშირში გადაიზრდება. თუმცა, დღეს ეს უკვე გამორიცხულია ეს რუსეთის უკრაინაში შეჭრამ განაპირობა. ჩინეთს ღიად მკაცრი დისტანცია უკავია რუსეთთან მიმართებაში- ნეიტრალიტეტი რუსეთ-უკრაინის ომში და თან ფარულად ცდილობს, რუსეთის მოკავშირე შუა აზიის ქვეყნებში საკუთარი გავლენის გაძლიერებას, ამ ქვეყნების ჩამოცილებას რუსეთისგან. შემთხვევითი არ არის ყაზახეთის პრეზიდენტის, ტოკაევის პოზიცია, რომელმაც პუტინს უკრაინის ოკუპირებული და დამოუკიდებელ რესპუბლიკებად აღიარებული ტერიტორიების ცნობაზე უარი უთხრა. ამას ჩინეთის ზურგის გარეშე ტოკაევი ვერ გაბედავდა. გარდა მაგისა, ჩინეთისა და რუსეთის პოზიციები ვერასდროს ვერ დაახლოვდება ისეთ მნიშვნელოვან საკითხზე, როგორიც ტერიტორიული მთლიანობის აღდგენაა. ჩინეთმა თუ სცნო ეს ე.წ. დამოუკიდებელი რესპუბლიკები, მაშინ თავად ტაივანზე უარი უნდა თქვას, ამას კი არასდროს გააკეთებს. ჩინეთი ყირიმის რუსეთის შემადგენლობაში ყოფნასაც არ აღიარებს, არა თუ რუსეთის მიერ უკრაინის სხვა ოკუპირებული ტერიტორიებს. ჩინეთი ეცდება, არც ამერიკას მიებას ეკონომიკურად და არც რუსეთთან გაწყვიტოს საბოლოოდ კავშირი, რადგან ორივეს რესურსები ძალიან სჭირდება. ჩინეთისთვის მთავრია ბაზარი – იყიდოს ნედლეული რუსეთისგან და ევროპასა და ამერიკაში გაყიდოს ჩინეთში დამზადებული პროდუქცია. უფრო, ევროპაში, რადგან იქ უფრო მყარად დამკვიდრდნენ ჩინური კომპანიები, ვიდრე ამერიკაში. ევროპაში მდიდარი ბაზარია და მეტი შემოსავალი აქვს. აბა, ამერიკელებს საკვების, ჩინური რესტორნის გარდა, სხვა არაფერი უნდათ ჩინური. ეს ნახევრად ხუმრობით, თუმცა, ახლა მნიშვნელოვნად გაღრმავდება ამერიკა-ჩინეთის ეკონომიკური თანამშრომლობა. აქვე, იმასაც ვიტყვი, რომ ჩინეთი ღიად არა, მაგრამ ფარულად შეეცდება, ამერიკის საპრეზიდენტო არჩევნებზე გარკვეული გავლენის მოხდენას. რითიც შეეძლება, იმით შეუშლის ხელს ტრამპის გაპრეზიდენტებას, რომელმაც პრეზიდენტობისას ეკონომიკური ომი გამოუცხადა ჩინეთს.
კომენტარები