რამდენიმე საათის წინ ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ, აფგან სადიგოვის საქმეზე უმნიშვნელოვანესი გადაწყვეტილება მიიღო და სასამართლოს რეგლამენტის 39-ე წესის საფუძველზე, დროებითი ღონისძიების ფარგლებში საქართველოს დევნილი ჟურნალისტისა და რედაქტორის, აფგან სადიგოვის აზერბაიჯანში ექსტრადიცია აუკრძალა, სანამ მისი საქმე არსებითად არ გადაწყდება სტრასბურგის სასამართლოში. – ინფორმაციას სოციალური სამართლიანობის ცენტრი ავრცელებს. განცხადებაში ვკითხულობთ:
,,ევროპულ სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის ხანგრძლივი ვადების გათვალისწინებით, ჩვენ უახლოეს დღეებში სასამართლოსგან აფგან სადიგოვის გათავისუფლებას მოვითხოვთ. მნიშვნელოვანია, საზოგადოებას ვაცნობოთ, რომ ევროპული სასამართლოს ამ მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილების ფონზე აფგან სადიგოვმა ხანგრძლივი (161 დღე) შიმშილობა შეწყვიტა.
როგორც საზოგადოებისთვის უკვე ცნობილია, სოციალური სამართლიანობის ცენტრმა 2025 წლის 10 იანვარს მიმართა ადამიანის უფლებათა ევროპულ სასამართლოს და, მოითხოვა დროებითი ღონისძიების (Interim Measure) გამოყენება, რათა შეჩერებულიყო აფგან სადიგოვის ექსტრადიცია აზერბაიჯანში. ეს მექანიზმი გამოიყენება მაშინ, როდესაც არსებობს ადამიანის უფლებების დარღვევის მაღალი და შეუქცევადი რისკი და აუცილებელია, რომ სახელმწიფოებმა თავი შეიკავონ კონვენციის საწინააღმდეგო ქმედებებისგან.
სასამართლომ ჩვენი მოთხოვნა დააკმაყოფილა და 2025 წლის 14 იანვარს მიიღო გადაწყვეტილება, რომლის მიხედვითაც, საქართველოს ხელისუფლებას დაევალა, რომ აფგან სადიგოვი აზერბაიჯანის რესპუბლიკისთვის არ გადაეცა სააპელაციო სასამართლოს გადაწყვეტილების მიღებიდან მე-7 დღემდე. სასამართლომ ასევე მიუთითა, რომ საჩივარს პრიორიტეტი მიანიჭა რეგლამენტის 41-ე წესის საფუძველზე, რაც საქმის დროული განხილვის რეჟიმს გულისხმობს.
ამის შემდეგ, საქართველოს მთავრობამ, რომელსაც ევროპულ სასამართლოში იუსტიციის სამინისტრო წარმოადგენს, სასამართლოს თავისი პოზიცია წარუდგინა და მოითხოვა, არ გაგრძელებულიყო დროებითი ღონისძიება. მთავრობის მტკიცებით, სადიგოვს აზერბაიჯანში ექსტრადიციის შემთხვევაში საფრთხე არ ემუქრებოდა. მთავრობამ სრულად უგულებელყო აზერბაიჯანში ჟურნალისტთა სისტემატური დევნისა და წამების დადასტურებული პრაქტიკა, ისევე როგორც აფგან სადიგოვის პირადი გამოცდილება, რომელიც ჟურნალისტური საქმიანობის გამო უკვე იყო პოლიტიკური დევნის მსხვერპლი.
სასამართლომ მთავრობის პოზიციაზე ჩვენი პასუხის წარდგენა მოითხოვა და ექსტრადიციის აკრძალვა ამჯერად მეორედ, 4 მარტამდე გაახანგრძლივა. ჩვენი შეპასუხება მთავრობის მოსაზრებებზე სასამართლოს 17 თებერვალს წარვუდგინეთ.
2025 წლის 27 თებერვალს ადამიანის უფლებათა ევროპულმა სასამართლომ სრულად გაიზიარა ჩვენი პოზიცია – მოცემული საქმის გარემოებების გათვალისწინებითა და ორივე მხარის მიერ წარმოდგენილი ინფორმაციის საფუძველზე, მიიღო გადაწყვეტილება 2025 წლის 14 იანვარს მიღებული დროებითი ღონისძიების (Rule 39) გახანგრძლივების შესახებ. სასამართლოს გადაწყვეტილებით, დროებითი ღონისძიება ძალაში დარჩება, სანამ აფგან სადიგოვის საქმის არსებითი განხილვა სტრასბურგის სასამართლოში არ დასრულდება.
ევროპული სასამართლოს გადაწყვეტილების შესახებ ჩვენ დღესვე ვაცნობეთ აფგან სადიგოვს. მან ამ პირობებში მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მიიღო და ხანგრძლივი შიმშილობა შეწყვიტა. როგორც საზოგადოებისთვის ცნობილია, აფგან სადიგოვი პროტესტის ნიშნად უკვე 161 დღე შიმშილობდა, მისი ჯანმრთელობის მდგომარეობა კი მძიმე იყო. ამ ეტაპზე აფგან სადიგოვი N18 სამკურნალო დაწესებულებაში რჩება. Მას რთული და ხანგრძლივი რეაბილიტაციის პროცესის გავლა მოუწევს, რომელსაც სათანადო სამედიცინო მართვა და მხარდაჭერა სჭირდება.
ამასთან, უახლოეს დღეებში სოციალური სამართლიანობის ცენტრი თბილისის საქალაქო სასამართლოსთვის სადიგოვისთვის შეფარდებული აღკვეთის ღონისძიების – პატიმრობის შეცვლის შუამდგომლობით მიმართვას აპირებს. შეგახსენებთ, რომ აფგან სადიგოვი აზერბაიჯანის მოთხოვნის საფუძველზე 2024 წლის 3 აგვისტოს თბილისში დააკავეს. 2025 წლის 31 იანვარს კი თბილისის საქალაქო სასამართლომ პროკურატურის შუამდგომლობა დააკმაყოფილა და უკვე მეორედ, სადიგოვის მიმართ აღკვეთის ღონისძიების სახით შეფარდებული საექსტრადიციო პატიმრობა კიდევ 3 თვით გააგრძელა. საქართველოს კანონმდებლობით, ექსტრადიციის მიზნით პატიმრობის ვადა მაქსიმუმ 9 თვეს შეადგენს და ის აფგან სადიგოვის შემთხვევაში 3 მაისს იწურება. მის ექსტრადიციას საქართველოს სახელმწიფო სტრასბურგის სასამართლოში საქმის არსებითი განხილვის დასრულებამდე ვერ შეძლებს, ხოლო საქმის არსებითი განხილვა სტრასბურგის სასამართლოში შეიძლება წლების განმავლობაში გაგრძელდეს. Შესაბამისად მისი საექსტრადიციო პატიმრობაში დატოვება უკანონო და უსაფუძვლო იქნება. Ჩვენ იმედს გამოვთქვათ, რომ სასამართლო უსაფუძვლოდ და თვითნებურად არ დატოვებს პატიმრობაში ამდენი ხნის განმავლობაში ისედაც უკანონოდ დაპატიმრებულ ჟურნალისტს.
სოციალური სამართლიანობის ცენტრი აგრძელებს აფგან სადიგოვის უფლებების დაცვას და საზოგადოებას აუცილებლად მიაწვდის სიახლეებს საქმესთან დაკავშირებით.
უსამართლო და უკანონო იყო გადაწყვეტილებების ის ჯაჭვი, რომელსაც საქართველოს ადმინისტრაციული ორგანოები და სასამართლოები ამ საქმეზე იღებდნენ, თუმცა, მნიშვნელოვანია, რომ ევროპული სასამართლოს მეშვეობით, შესაძლებელი გახდა აფგან სადიგოვის უსაფრთხოების, ღირსების და თავისუფლების სათანადო დაცვა.”
კომენტარები